Katarzynki, dzień wróżebny dla panów

W dzień świętej Katarzyny pod poduszkę dziewczyny

Katarzynki, męskie wróżenie

Kto zaleca się w adwenta, będzie żonę miał na święta. Tak lub podobnie, w ludowych przysłowiach, określano dni świętego Andrzeja i Katarzyny, na które przypadały matrymonialne wróżby. Jak wspomina Hanna Szymanderska w "Polskich tradycjach świątecznych" ani święta z Aleksandrii, ani święty Andrzej Apostoł nie przewidzieli, że przyjdzie im władać pogańskimi zwyczajami, mającymi podobno rodowód w Grecji. Imię Katarzyna może pochodzić od greckiego wyrazu katharos - czysty, a Katarzyna jest patronką niewinnych i czystych dziewic.

Wróżby katarzynkowe nie były tak liczne jak andrzejkowe, może dlatego, że kawalerom zwykle niespieszno do żeniaczki, ale jeszcze zaledwie wiek temu, pielęgnowano tradycję wróżenia przynajmniej w niektórych regionach Polski.

Przyśni się sowa, znajdziesz żonę mądrą, lecz ponurą

Chłopcy w noc świętej Katarzyny zwracali szczególną uwagę, co im się przyśniło. Jeśli we śnie pojawiła się biała kura, oznaczało to, że młodzian poślubi panienkę, jeśli czarna kura - wdowę, kura z kurczętami - wdowę z dziećmi, sowa - żonę mądrą, ale ponurą, siwy koń oznaczał dozgonne kawalerstwo.

Gałąź wiśni kwitnąca - szczęście w małżeństwie

W dniu świętej Katarzyny przynoszono też z sadu świeżo uciętą gałązkę z drzewa wiśni i wstawiano do wody. Jeśli do Bożego Narodzenia zakwitła, był powód do radości. Kwiaty wiśni wróżyły przychylność losu i ożenek z panną miłą sercu, a także szczęśliwe małżeńskie pożycie.

"Na świętą Katarzynę bierz swoją pod pierzynę"

Wierzono, że najpewniejszą wróżbą jest wkładanie pod poduszkę karteczek z imionami panien. Czyje imię zostało następnego ranka wyciągnięte, ta miała zostać przyszłą żoną.

O słynnych pierniczkach wspominać nie trzeba. Pieczono katarzynki, pieczono całuski, formowano paluszki narzeczonej i nastawiano ciasto na piernik staropolski.